Người dân huyện vùng cao Lâm Bình chơi đánh yến trong ngày hội.

 

Tương truyền rằng, đánh yến có nguồn gốc từ câu chuyện về một chàng trai ở “Mường Trời”. Trong một chuyến du xuân xuống hạ giới, chàng đã phải lòng một cô gái và mỗi khi uống rượu say, chàng lại rủ người yêu của mình đánh yến để giã rượu. Yến ban đầu được đánh bằng tay, sau này được đánh bằng vợt gỗ. 

Chị Nguyễn Thị Thạch, Chủ tịch Hội LHPN thị trấn Lăng Can (Lâm Bình) cho biết, trong những ngày xuân, bà con ở các tổ dân phố thường tổ chức chơi ném còn, đánh yến, đánh pam,… trò chơi đánh yến thường được chia thành hai đội gồm cả nam và nữ, mỗi đội có 4 người. Đặc biệt, ở giữa còn được dựng một cột tre cao tầm 2,2m, bên trên là một vòng tròn, người chơi đánh qua vòng tròn đó để cầu may mắn, cầu phúc, cầu tài, cầu lộc, cầu sức khoẻ và bình an cho năm mới.Cũng là thao tác tung con yến (còn gọi là quả yến) lên không trung, dùng bàn tay đánh qua lại giữa 2 người chơi để đỡ được con yến vào đúng vào vòng tròn tâm điểm, không để yến rơi xuống đất. Khi chơi, người chơi phải sử dụng sự khéo léo của cổ tay và sự di chuyển hợp lý để đánh quả yến sang bên đối phương. Ngược lại, đối phương cần đoán đúng điểm rơi để có thể đánh quả yến lại cho bên kia. Cứ như vậy, tạo không khí sôi nổi, vui tươi trong những ngày Tết.
 

Theo Nghệ nhân Ưu tú Ma Văn Đức, phường Tân Hà (TP Tuyên Quang) chia sẻ, đánh yến không chỉ là trò chơi truyền thống của đồng bào dân tộc Tày, mà còn là một phương thức để chàng trai, cô gái giao duyên, thể hiện tình cảm. Qua đó cũng thể hiện sự khéo léo của người chơi. Quả yến được làm từ những vật liệu quen thuộc với cuộc sống hằng ngày của đồng bào như: Tre, nứa, lá chuối, lông gà... Trò đánh yến gần giống như trò chơi cầu lông, quả yến được làm bằng tre, giữa đế nối một ống trúc ngắn cắm vài chiếc lông gà. Đặc biệt, để làm một quả yến đẹp, ngoài vật liệu phải được lựa chọn cẩn thận thì người làm cần có sự khéo léo để có thể tạo cho quả yến khi đánh lên không trung có thể bay xa hay gần, phù hợp với người chơi. Khi thi đấu thì chia thành đội, mỗi đội đứng 1 bên đánh yến sang cho nhau, bên nào để quả yến rơi xuống đất nhiều sẽ là đội thua.
 

Theo bà con còn cho biết, ngày xưa đánh yến duy trì một “luật” ở bà con cộng đồng người Tày, nữ mà thua là có cớ để người nam ngỏ lời xin “đằng ấy” về làm dâu nhà mình!...  Đối với người Tày, trò chơi đánh yến không chỉ là một trò chơi dân gian mà nó còn có là một hình thức giao duyên tìm hiểu của trai gái. Bởi khi đánh yến phải đánh theo hình vòng cung, yến được bay cao nhìn giống những con yến đang bay. Quan niệm rất lâu từ trò chơi này là nếu đánh yến 10 phút yến không rơi, chứng tỏ đôi trai gái ấy đã có duyên với nhau. Từ đó, họ tìm hiểu nhau, nếu thấy hợp họ sẽ xây dựng cuộc sống vợ chồng.

Đánh yến không chỉ là trò chơi thể hiện được sự khéo léo, độ chính xác cao, khả năng phán đoán và sự điêu luyện của đôi tay của người chơi, mà đây còn là sinh hoạt văn hoá độc đáo của người Tày, là hình thức kết nối, tăng cường tính tập thể và tinh thần đoàn kết trong cộng đồng. Vào những ngày lễ hội, vui Xuân, trò chơi dân gian đánh yến luôn nhận được sự hưởng ứng của tất cả mọi người. Đây là dịp để mọi người xích lại gần nhau hơn với tinh thần thể thao vui vẻ, đoàn kết./.

PV

• ❧  Những mầm non gìn giữ “điệu hát thần tiên” quê hương Tân Trào -
• ❧  Tục ăn trầu trong đồng bào dân tộc thiểu số -
• ❧  Lễ cấp sắc của người Dao tiền ở Hồng Thái -
• ❧  Phụ nữ Dao gìn giữ trang phục truyền thống -
• ❧  Yên Sơn bảo tồn và phát huy nghề thêu của người Mông -